ԳլխավորՊոեզիաՄանկականԱրձակԻմ մասինԿապ


****   ****
Թե կարող ես`անցավ ապրիր,
Ցավը տնքում է,
Թե կարող ես` աչքդ կապիր,
Արցունքն այրում է:
Հացդ պահիր վաղվա համար,
Թե այսօր կուշտ ես,
Թե կարող ես` մի նայիր չար,
Մի թող ինձ անտես:
Թե կարող ես`երջանկացիր,
Բախտի խնդիր է,
Սակայն ցավին մի բամբասիր,
Քինախնդիր է:
****
Ծիծաղել չէի կարող,
Ոչ էլ`լաց լինել,
Հազար աչք ինձ հետևող
Կրակ էր վառել:
Մեկ է, չէի տաքանում,
Օտար էին ինձ,
Շուրջս ինչ էին անում,
Ախ,այսքան անխիղճ:
Անմահ էի ես դարձել,
Ինձ իմաց տվին,
Հույզերից վեր բարձրացել`
Երկնքի շեմին:
Լավ է,շուտ սթափվեցի
Իջնելու համար,
Ապրումներիս տրվեցի`
Ապրելու ծարավ:

****
                       Գարունն իրենն արեց...
                            ընկեր Մացակյան

Գարնան սկիզբ էր, ձյուներում `արև,
Արևով ձյունն էր ծանրացել հողին,
Հուզմունքը սրտիս սավառնում էր վեր,
Թավալվում կապույտ լեռներիդ կողին:
Լեռան դոշին է կպած գյուղը ձեր,
Միտքս ինձ հաճախ այնտեղ է բերում,
Լեռնանցք է կոչվում,փոքրիկ է նա դեռ,
Ձեր ճամփին մրսած հայացքն է մնում:
Ուսուցիչն էիք դուք մեր Մայրենի,
Մայրենիով էր մեր ամեն հուզում,
Մեր սերն հաստատ էր հողին Հայրենի,
Մեզ մեծի նման-մեծ էիք ուզում:
Սպասված տոն էր դասը ցանկալի,
Գիտեիք ինչպես մեր միտքը բռնել,
Հեռու եք արդեն շատ ու շատ տարի,
Մեր ավագ ընկեր ու մի քիչ էլ`ծեր:
Ձեր հիվանդ սրտի վախով էր հղի
Խիղճս`ում առաջ շատ եմ խեղճանում,
Արթնացման ճիչով աշխարհն է  էլի
Հեղեղատները հին հունով տանում:
Հուշն իմ վարում է դասը անավարտ,
Գարնանամուտը իրենն է անում,
Թող հիշատակի երգն իմ հուզառատ,
Լինի հարգանքի տուրք ու խոնարհում:

****
Ապրողն է անվերջ մահից ներշնչվում,
Շփման կարոտ է ոգին սափորի,
Քանիսն են մտքում ձգվող թափորի
Իրենց սեփական թաղումից փրկվում:
Ապրողն է ինքն իր մահի հետ անհաշտ,
Ինչքան էլ մտքով գնա մեռնելու,
Չապրածի համար չենք վճարելու,
Մահվան ահից է կյանքը խաչապաշտ:
Իր բաժին բախտից փախչող չի լինի,
Սապատավորի կյանք է անարժան,
Մեռնելու վախը ապրում է դաժան,
Անաղուհաց է ու առանց գինի:
Ապրողն է մահով մի նոր կյանք տենչում,
Շփման կարոտից նեղվում է հոգին,
Միայնակ է նա`աշխարհը կողքին,
Մեկն Աստված կանչեց իր վերջին շնչում...

*******
Գնամ էսպես, գնամ մենակ,
Ճանապարհն իմ նեղ ու շիտակ,
Հավատալով վերջին բարի`
Իմ հեքիաթի երկնքի տակ:
Գնամ հետքով իմ կարոտի,
Շող ու շաղով առավոտի
Ցողեմ երգիս մարմինը տաք,
Խնկեմ բույրը ծաղկահոտի:
Գնամ ինչպես մի ուխտավոր,
Ինչպես անցած մի բարի օր,
Իմ ճգնակյաց հողի հետ հաշտ`
Մնամ, երգիս ակոսին խոր...

****
Քեզ չներելով`ես ինձ եմ տանջում,
Քո տառապանքով խոցվում է հոգիս,
Թաց փայտդ երկար ծխում է բոցիս,
Քեզ չներելով ես ինձ եմ տանջում:
Մեղքը քնած է ձեռքերին խղճիս,
Քիչ տալուց էլ եմ ես շատ պահանջում,
Քեզ չներելով`ես ինձ եմ տանջում,
Քո տառապանքով խոցվում է հոգիս:

****
Գիրս իմ ձայնով է խոսում,
Ունկը իմ սրտի հուզմունքին,
Աչքաբաց լույսի երկունքին`
Գիրս իմ ձայնով է խոսում:
Ջրի պես վարար է հոսում
Երգը` իմ զուլալ ակունքին,
Գիրս իմ ձայնով է խոսում,
Ունկը իմ սրտի հուզմունքին:

*****
Չապաշխարհած մեղքի կոպերի տակ
Գաղտնիք զուր պահեցի,
Կիրակի չուներ ծեսն ու սուրբ  պատարագ,
Ինձ չխնայեցի:
Անկեզ մորու հրին անկրակ մոտեցա,
Լամպն իմ չյուղոտվեց,
Դրախտն իմ երազում`քնով անցա,
Արթնացումս չօգնեց:
Տվեցի ու առա`իմ մեջ խորանալով,
Աշխարհս չփոխվեց,
Չտեսա Աստծուն`ճամփի մեղքը լալով,
Խաչս ինձնից  հոգնեց:

******
Մուրացկան էր` դուռս թակեց,
Հաց էր ուզում  նա մի կտոր,
Փակ դռան դեմ ոտքը կախեց,
Փշրանքներին  գութի  սովոր:
Հաց ունեի երեկվանից,
Թարմ հաց էլ կար հացամանում,
Ծտերն իմ տան պատշգամբից,
Հաճախ էին ձեռքիս նայում:
Հին հաց տվի մուրացկանին,
Ում էլ տայի`մեկ էր հիմա,
Աչքն էր թերթել օրն իր ժամին,
Հացի ժամ էր`քաղց իրիկվա:
Մուրացկանին չեմ թողնի տուն,-
Շտապեցի դուռը փակել,
Գոհությունը դեմքի անգույն
Սիրտս փորձում է  շոշափել:
Մուրացկանը հեշտ հեռացավ,
Միտքս նրան պահեց թաքուն,
Խղճիս վրա նա ծանրացավ,
Տեսնես գտավ բացդուռ մի տուն...

*****
Հեյ,ինչ ես ուզում,գնա քո ճամփան,
Ես քեզ չեմ կանչել,
Իմ թագը ունի իր բախտի արքան,
Ես եմ ճանաչել:
Ջուր կտրած հիմա որքան աչքեր կան`
Ճամփիդ կհոսեն,
Կյանքս ու մահս էլ ինձ շատ են նման`
Պոետիկ խոսք են...

*****
Ինձ մի ներիր,մի ներիր ինձ,
Թող աշխարհից խռով մնամ,
Թող խղճիս հետ կիսվեմ մի քիչ,
Ու թևերիդ չծանրանամ:
Ինձ մի ներիր, ինձ չներես,
Հանց անառակ որդի թե գամ,
Անապատը թեժ սրտիս մեջ`
Քո կարոտին փափագ մնամ:
Մնամ հեռվում,քեզնից հեռու,
Թե Գողգոթադ էլ ուրանամ,
Թե գինուդ ջուր եմ խառնել,դու
Այնպես ներիր,  որ չիմանամ...

*******
Ինչ պահեցիր մտքիդ մեջ,
Որ անունը մոռացա,
Իմ կարոտը մի որբ էր,
Քո կարոտին մայրացա:
Իմ շուրթերը, որ երեկ
Անմեղ ժպիտ ունեին,
Մի համբույրից այսօր հեգ
Հուշիդ հետ են մտերիմ:
Համբույրներիս Մարութա
 Վանքում թիթեռն ինչ անի,
Լոկ մի համբույր է հիմա,
Դրված զոհի սեղանին:
Հավատքիդ հետ անբարիշտ,
Ուխտատեղիս իմացար,
Մոմիդ բոցը անհանգիստ
Խորանիս մեջ մոռացար:

*****
Հատնում-հանգչում է մայրս,
Արևի պես մայր մտնող,
Ապրած կյանքի լուսաշող
Հուշը` ի պահ տված մեզ:
Աչքիս առաջ հալվում է,
Մայրս իր լուսե պսակում,
Ժամանակն ինչպես մատնում,
Օրերի մեջ լարվում է:
Հատնում է ոտքի վրա
Մայրս ծեր` ինձ չի մնա,
Ժամանակը անտեսվեր:
Մայրամուտը անհնար
Կորստյան ահ չունենար,
Արևն իմ մոր չհանգչեր...

******
Տատս մանուկ էր եղել,
Չէի  հավատում,
Աչքի մշուշը ելել
Աչքերս էր կապում:
Նազուկ աղջիկ էր եղել,
Գերել էր սիրով,
Հոգոցների մի հեղեղ
Գնացին խռով:
Երազանք էր փայփայել
Տատս էլ  ինձ պես,
Մտքում երկար էր պահել,
Իմ մանկության պես...

********
Բանաստեղծություն եմ վաճառում,
Ջրի գին ունի,
Աչքը իմ մշուշված ներկայում
Կարոտ է տոնի:
Պոետի ապրում է ի սրտե,
Մեռնում է դժվար,
Մանկան պես մորը կփնտրե,
Աստծու պես` մինուճար:
Իմ հոգու մասն ունի տողն իմ,
Բաբախը` սրտիս,
Երբ էլ որ ազատ թողնեմ,
Գտնում է նա ինձ:
Ուզածը`հաց է`մանանա,
Հուսալը`դժվար,
Ջրի պես իմ խաչը հիմա
Կյանք ունի երկար...

*****
Օդի մեջ ճերմակ-ճերմակ
Փաթիլներ խոստացված ձյան,
Փռում են խաղաղ, անձայն,
Փետուրե թեթև վերմակ:
Սպասված ձյունը փութով
Ծածկում է մերկ աշխարհը,
Ծաղկել է ծառը-քարը
Թիկնել է բլրի շուքով:
Երկինքը սիրտն է բացել
Օրվա մեջ այս ուշ ձմռան,
Ձմռան երգող լռության
Կարոտին է հարսնացել:
Ձյունը մաղում է վարար
Փաթիլների աստղաբույլ,
Լույսը ընկած դռնեդուռ
Ցրում է մութ ու խավար...

*****
Անձրևում է օրը մարտյան
Փեշի ձյունը թաքուն պահած,
Տխրություն կա հոգու մեջ ձյան`
Սրթսրթում է լույսը մրսած:
Կաթկթում է թախիծը թաց
Երկնի աչքից մշուշապատ,
Տեսնես ինչից է խռոված
Արեգակը ծիծաղաշատ:
Երեկ օրը վառ գարուն էր,
Այսօր` խաբված մտամոլոր,
Լուսե թևեր հագին ուներ,
Այսօր ճախրանքի անսովոր:
Էլ չի պահում փեշի ձյունը
Օրը մարտյան դարձից առաջ,
Մինչ փախել է աչքի քունը`
Հագնելու է վաղը կանաչ...

******
ԵՐԵՎԱՆՅԱՆ...
Արևը կրակ է թափում,
Ասֆալտը փափկել է վախից,
Օրն այնպես է մրափում,
Ինչպես անկյալ կողակից:
Ամառն հասուն աղջիկ է,
Հուլիսը սեր է անում,
Հոգում բոց ու տաք կիրք է,
Շոգից սիրտն է թուլանում:
Քաղաքային խեղդող տոթ,
Երկինքը աչք է փակում,
Ծառուղիները ծանոթ
Ստվերներին է կապում:
Օդը կանգնել է ահից,
Շոգը վիզն է ոլորում,
Անսեր չի մտնի մահիճ,
Կապույտի մեջ է լողում:
Օրը ծմակ է փնտրում,
Միտքը ծռում է ճամփան,
Արևը մայր է մտնում,
Փափուկ բարձ է լուսնկան...

*****
Էս ինչ չոր քամի է,
Ինչ կա սրա մտքում,
Քիչ առաջ բարի էր,
Փնտրածը չի գտնում:
Որտեղից է եկել
Դիվահարի նման,
Փողոցներն է ընկել`
Աղմուկ է ու կական:
Իր մազերն է փետում`
Ձեռքը բռնող չկա,
Անտեր մարդ է փնտրում,
Որ հոգու մեջ ճչա:
Երկինքը առել է
Ոտքի տակի փոշին,
Ամպերը շարել է
Ծեծից հոգնած դոշին:
Ուր դնի գլուխը,
Տունը իր չի գտնում,
Քթից ելնող ծուխը
Աչքի մեջ է մտնում:
Ծակ տեղ էլ չմնաց,
Մտավ ու խառնշտեց,
Ինչ-որ թաքուն փնտրեց,
Քրքրեց ու շպրտեց:
Ինչ կեղտոտ քամի է,
Խելոք է ձևանում,
Կիրքը անթերի է`
Երեսիս է նայում:

*****
Մրսում են, խշշում են մեր բակի ծառերը,
Քամու հետ գնում ու գալիս են ճյուղերը,
Աշուն է, տխուր է, անհույս են բառերը,
Գնում են կորչելու կարճամազ օրերը:
Աշուն է, անսեր են քամահար ծառերը....
******
Սիրտը,որ հիմա կրծքիս ներսում է,
բնավ իմը չէ....
                  Վ.Ալեքսանյան

Ասում են`սիրտը,որ ունես հիմա,բնավ քոնը չէ,
Մի լեռ է ասես ,որ քո կրծքի տակ շնչիդ է նստել,
Նրա սրտով չեն հին թևերը քո, թաքցնես գուցե,
Ուր երազներիդ ճախրանքը լուսե երեկ ես փրկել:
Դու առանց վախի ու ափսոսանքի ձեռքդ տուր միայն,
Բարեկամությամբ նրան այրական ափիդ մեջ կառնես,
Թևերդ պահիր ծալքերում նրա անշշուկ,անձայն,
Նա չի իմանա,թե խառնարանում հին շեղջ չփնտրես:
Թող իրեն մնա իր բաժին հողն ու երկինքը անամպ,
Դու ծնողի պես սիրառատ աչքով հետևիր նրան,
Չէ որ պահել ես նրա խորքի մեջ քո թևերը թանկ,
Ու պիտի մի օր թևերդ հագած ինքն իրեն հաղթի:

*****
Սա էլ է հոգուս պարտքը,-ասացիր,
Խնդության սինի պարզած էլ եկար,
Աչքս չբացած`միտքս կարդացիր,
Իմ թագ ու գահին քո սրտում տեղ կար:
Բարին շաղելուց,մայր,չհոգնեցիր,
Արեգակի պես ելար-մայր մտար,
Դու աղոթքներիդ լույսով օծեցիր
Աստծուն,երբ նրան ինձ համար գտար:
Մայր իմ,աղջիկս,այդ երբ ծերացար,
Գթության քույր է խիղճս մայրացած,
Մանկանցդ սիրով քեզնից հեռացար,
Դու էլ ինձ նման`մայր` չհասկացված:
*******
Թիրախդ սիրտս էր,չվրիպեցիր,
Օտար է հոգուս ամեն դաժան խաղ,
Արձակած նետդ ետ պահանջեցիր,
Քո գթությունը ուներ գաղտնի դավ:
Իմ պարտությունը տոն էր քեզ համար,
Իմացիր,դերն այս անկեղծ եմ խաղում,
Ասես թե քոնն էր աշխարհը արար,
Դրա համար քեզ ես ծուռ չեմ նայում:
Բայց ոնց էլ լինի,ինձ պարտք ես մնում
Մեխերը խաչիս`տանիքդ պահող,
Անզորությունս է զորությամբ լռում,
Աստծո ձեռքը ետ պահել չեմ կարող:
****
Ծնունդս  ցուրտ օրով էր ձմռան,
Սառույցներ իմ ճիչով փշրեցի,
Հավատքիս հավատով ապրեցի,
Ծնունդս ցուրտ օրով էր ձմռան:
Ծառա եմ հավատին իմ մանկան,
Ձայնը իմ նրանով փրկեցի,
Ծնունդս ցուրտ օրով էր ձմռան,
Սառույցներ իմ ճիչով փշրեցի:
****
Կամեցավ`ելավ իմ հզոր հոգին,
Որ բարձրից նայի աստծու աշխարհքին…
                              Հ.Թումանյան
 Բարձրից նայելիս լեն է աշխարքը,
Արգելապատնեշ ու սահման չունի,
Ճախրում եմ`նման ազատ թռչունի,
Բարձրից նայելիս լեն է աշխարքը:
Փոշի չի ընկնում իմ անզեն աչքը,
Ձայնով եմ չափում խորքը անհունի,
Բարձրից նայելիս լեն է աշխարքը,
Արգելապատնեշ ու սահման չունի:
***
շարունակությունը`   4-րդ,  5-րդ,  էջերում

1 2 3 4 5